خانه‌تكانی از جمله معدود آیین‌های به جا مانده از آداب نوروزی است كه این روزها و هفته‌ها بحث آن تقریبا در همه خانه‌ها سر زبان‌هاست؛
یك رسم قدیمی كه شاید در گذشته متناسب با فضاهای كوچك‌تر و اسباب و اثاثیه كمتر، محدودتر یا حداقل ساده‌تر انجام می‌شد ولی به مرور و همراه با پیچیدگی‌های این روزگار، این سنت هم ابعادی پیچیده و وسواس‌مانند به‌خود گرفته است.
به گفته كارشناسان، هر سال، خانه تكانی نوروزی منجر به مسمومیت تعدادی كودك با مواد شوینده می‌شود. همچنان‌كه خوردن ماده سفیدكننده وایتكس و ماده لوله بازكن از جمله دلایل اصلی ایجاد مسمومیت (گاه مهلك) در میان كودكان خردسال است،
استفاده ناآگاهانه از این مواد باعث انواع عوارض جسمانی در بزرگسالان به‌ویژه زنان خانه‌دار نیز می‌شود به‌طوری كه سال گذشته در اسفند ماه حدود ۹۱نفر در روزهای پایانی سال و در ایام خانه‌تكانی بر اثر مسمومیت با موادشوینده، سفیدكننده و پاك‌كننده در بیمارستان لقمان‌حكیم بستری شدند كه ۸۸ مورد آن مسمومیت با مواد سفیدكننده و ۳ مورد مسمومیت با موادشوینده و پاك‌كننده بوده است.
«انواع و اقسام شوینده‌ها و سفید‌كننده‌ها كه گاز كلر آزاد می‌كنند اگر بی‌درمحابا در فضای سربسته استفاده شوندمنجر به مسمومیت‌های شدید می‌شوند.» آلودگی مواد شوینده به ۲صورت مستقیم و غیرمستقیم است ، متأسفانه خیلی از افراد انواع مختلف این مواد، مثل مواد اسیدی را با هم مخلوط می‌كنندبه تصوراینكه در این صورت شست‌وشو با كیفیت بیشتری انجام می‌شود درحالی‌كه همین شوینده‌های تركیبی در بسیاری از موارد منجر به خفگی‌های آنی می‌شوند.
مواد شوینده مقدار زیادی موادبازی دارند و انواع و اقسام سفید‌كننده‌ها و پودرهای شوینده حاوی موادی برای دفع چربی‌ها هستند كه فرمول شیمیایی آنها بسیار پیچیده است.
اثرات دراز مدت این مواد هم به‌خصوص در پوست به‌صورت انواع واكنش‌های آلرژیك و درماتیت‌ها خودشان را نشان می‌دهند. به همین خاطر توصیه می‌كنیم كه اگر این مواد داخل محیط سربسته استفاده شوند، حتما از دستكش و ماسك استفاده شود و تهویه مناسب برقرار باشد؛
به‌خصوص در حمام، چون بیشتر به‌علت عدم‌تهویه مناسب و با بخار آب‌این اثرات وعوارض بروزپیدامی‌كند.همچنین بیماران دارای مشكلات تنفسی مانند آسم یا افرادی كه حساسیت ریوی دارند، به هیچ عنوان نباید با این مواد شیمیایی در تماس باشند و حتی افراد سالم نیز به امید زدن ماسك‌های كاغذ در محیط بسته و بدون تهویه نمی‌توانند از این مواد استفاده كنند.
حساسیت‌های پوستی
متخصصان پوست می‌گویند استفاده زیاد از مواد شوینده باعث ایجاد عوارض روی پوست به‌خصوص ناخن‌ها نیز می‌شود. «یكی از شایع‌ترین بیماری‌های ناخن، خشكی یا ریش‌ریش شدن كناره ناخن است كه به‌دلیل استفاده زیاد از مواد شوینده به‌خصوص در بین زنان خانه‌دار رخ می‌دهد.»
عوارض پوستی ناشی از این مواد ، در زنان خانه‌دار و در بعضی مشاغل كه افراد با مواد شوینده سروكار دارند به‌دلیل استفاده زیاد از این مواد، چربی ناخن كاهش یافته و كناره‌های پوست آن ریش‌ریش می‌شود كه كندن پوست كناره‌های ناخن با دست سبب ایجاد عفونت و راه‌یابی میكروب به آن نقطه می‌شود.
استفاده از حلال‌ها مانند «تینر» هم برای پاك كردن، موجب از بین رفتن چربی پوست در محل تماس شده و به‌دنبال آن خارش، سوزش، زخم، ترشحات آبكی و چركی ایجاد می‌شود كه البته تماس مكرر با سفید‌كننده‌ها نیز این عوارض را به‌دنبال دارد.
بنابراین استفاده از دستكش مناسب كه مانع تماس پوستی شود، مهم‌ترین و بهترین روش پیشگیری از ایجاد این عوارض است. توصیه مهم این متخصص پوست در این زمینه،شست‌و‌شوی دست در پایان كار و استفاده از نرم‌كننده یا مرطوب‌كننده‌هاست.
وی با بیان اینكه بیماری «درماتیت» زنان خانه‌دار یا همان اگزمای دست شایع‌ترین بیماری در این ایام است كه خارش، قرمزی و خشكی پوست و تاول‌های ریز را به‌دنبال خواهد داشت، افزود: معمولاً بیماری در كف دست و روی نوك انگشتان بروز می‌كند و گاهی فاصله میان انگشت حلقه و كناری را درگیر می‌كند و ضایعه‌ای به شكل پیش‌بند تشكیل می‌شود كه به اگزمای پیش‌بندی معروف است.
صدمات فیزیكی
به گفته كارشناسان عوارض جسمانی، خانه‌تكانی فقط به مسمومیت‌های ناشی از متصاعدشدن بخارهای شیمیایی (كه معمولا منجر به مشكلات تنفسی، حساسیت‌های پوستی می‌شود) ختم نشده و شامل صدمات فیزیكی هم می‌شود.
متخصصان می‌گویند انجام كارهای سنگین خانه‌تكانی مانند جابجا كردن مبلمان، فرش، پرده‌شویی و پاك كردن شیشه و پنجره باعث بروز دردهای استخوانی و عضلانی مختلف می‌شود.
این وضعیت تا جایی پیش می‌رود كه شمار مراجعان زنان به درمانگاه‌ها برای دردهای پراكنده دست و گردن در روزهای قبل از فرارسیدن سال نو به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد.
اغلب مردم ما به خاطر زندگی شهر‌نشینی آمادگی لازم را برای انجام فعالیت‌های اسكلتی- عضلانی ندارند، معتقد است: می‌توانیم با وجود این عدم‌آمادگی فعالیت‌هایمان را طوری انجام دهیم كه آسیب جدی هم نبینیم.
از فعالیت‌های فیزیكی سنگین جابه‌جایی در افراد باید به‌گونه‌ای باشد كه فشار زیادی به ستون فقرات و مفاصل واردنشود؛ به این صورت كه باید به وضعیت قرارگیری جسم سنگین نسبت به‌خودمان دقت كنیم چون گاهی اوقات درست جابه‌جا كردن یك جسم ۱۰كیلویی به فرد آسیبی نمی‌زند اما جابه‌جا كردن یك جسم یك كیلویی به‌علت وضعیت نادرست فرد، آسیب‌ها و فشارهای زیادی را به‌وی‌وارد می‌كند.
برای شروع فعالیت‌های سنگین باید به این نكته توجه داشت كه اگر مشكلات ستون فقرات از قبل در فرد وجود داشته از عضو آسیب‌دیده نباید به هیچ وجه استفاده شود .
همچنین قبل از انجام فعالیت سنگین بهتر است عضلات بدن شامل عضلات پشت ران، ناحیه ستون فقرات، ناحیه شكم، شانه و دست‌ها را در حالت كششی قرار دهیم چون این حركات عضلات را برای جابجایی و فشار بیشتر آماده می‌كنند.
در نحوه بلند كردن اجسام هم باید كاری كنیم كه حداقل فاصله را نسبت به آن جسم داشته باشیم و زانوهایمان خم باشد تا به ستون فقرات فشار نیاید؛ همچنین باید از چند مفصل برای جابجایی استفاده كنیم.
موقعیت‌مان نسبت به كاری كه انجام می‌دهیم مثل تمیز كردن شیشه‌ها نباید طوری باشد كه كار مستمری از یك مفصل خاص بكشیم، توضیح می‌دهد: در ضمن وقتی عضله خسته می‌شود، باید به آن استراحت داد چون با خستگی و فشار مستمر و در مدت بسیار طولانی آسیب‌های جدی به نخاع یا ستون فقرات و زانوها وارد می‌شود.
بیشترین موارد مراجعه‌كننده با علائم اسپاسم عضلات ناحیه كمر و گردن و مچ دست در شب‌های قبل از عیددر كسانی است كه سابقه قبلی ضعف عضلات ستون فقرات را داشته‌اند.
دیدگاه بگذارید