پله و محاسبه آن

پله

پله از لحاظ ارتباط طبقات يكي از مهمترين قسمت هاي ساختمان محسوب مي گردد ولي به علت آنكه از اين فضا به نسبت فضاهاي ديگر ساختمان از لحاظ زمان توقف كمتر استفاده مي گرددهميشه سعي بر اين است كه حداقل فضاي ممكن براي پله در نظر گرفته شده و حتي المقدور مكانهاي روشن و آفتابگير ساختمان را براي پله اختصاص ندهند.

بطور كلي هر قدر ارتفاع پله زيادتر باشد تعداد مورد نياز براي عبور از طبقه اي به طبقه ديگر كمتر بوده در نتيجه قفسه پله يا فضاي لازم براي ايجاد پله كمتر است ولي ارتفاع پله كاملاً بستگي به محل استفاده و اشخاص استفاده كننده از آن را دارد مثلاً ارتفاع پله براي طبقات آپارتماني مسكوني در حدود ۱۶ تا ۲۰ سانتيمتر در نظر گرفته مي شود زيرا ۸۰ درصد استفاده كنندگان آن در سنيني هستند كه به راحتي مي توانند از پله ها پايين و بالا بروند (اشخاص مسن تر و كودكان خردسال بيشتر وقت خود را در منزل مي گذرانند) و همچنين ارتفاع پله موتور خانه و يا انبار را در حدود ۲۰ تا ۲۵ حتي ۵۰ سانتيمتر در نظر مي گيرند زيرا ۹۹ درصد استفاده كنندگان اين قسمت از ساختمان را اشخاص جوان تشكيل مي دهند و همچنين ارتفاع پله مكانهاي عمومي مانند ايستگاه راه آهن و يا بيمارستانها و يا ادارات عمومي را در حدود ۱۵ تا ۱۷ سانتيمتر در نظر مي گيرند زيرا از اين نوع پله ها اجباراً افراد در هر سني استفاده

خواهند نمود.

ارتفاع پله در قصرهاي بسيار مجلل و لوكس كه فضاي لازم براي ساختن پله دارد كه

در اين حالت نيز پله ها را در حدود ۱۵ سانتيمتر و يا كمتر در نظر گرفته مي شود.

كف پله تابع دو عامل است:

۱-    طول كف پله

۲-    طول قدم

طول كف پاي يك آدم معمولي در حدود ۳۰ سانتيمتر است در اين صورت براي اينكه عبور و مرور از روي پله آسان باشد كف پله بايد در حدود ۳۰ سانتيمتر باشد كه با توجه به ۲ سانتيمتر دماغه پله جمعاً كف پله در حدود ۳۲ سانتيمتر خواهد شد.

در مورد دوم با توجه به اينكه طول يك آدم معمولي در حدود ۶۳ تا ۶۵ سانتيمتر مي باشد براي اينكه بتوان پله ها را پشت سر هم و بدون توقف و به راحتي و با قدم معمولي طي نمود مي بايد مجموع دو برابر ارتفاع بعلاوه كف پله عددي بين ۶۳ تا ۶۵ سانتيمتر باشد طبق فرمول زير :

۲h + b = 63    تا   ۶۵

كه در اين فرمول h ارتفاع پله و b كف پله مي باشد.

اگر تعداد پله هائي كه پشت سر هم قرار دارند در حدود ۸ تا ۱۲ پله باشند (مانند پله هائي كه دو طبقه يك ساختمان را در هر گردش به هم مربوط مي نمايد) كف پله نمي تواند از ۲۳ تا ۳۳ سانتيمتر بيشتر باشد. زيرا اگر كف پله از اين مقدار پهن تر باشد استفاده كننده از آن در موقع بالا رفتن با توجه به آنكه طول قدم انسان در حدود ۶۳ سانيتمتر با توجه به آنكه طول قدم انسان در حدود ۶۳ سانتيمتر است ناخودآگاه هر قدم خود را روي پله بعدي قدري عقب تر گذاشته و روي پله هشتم يا نهم پنجه پاي او روي لبه پله قرار گرفته و ممكن است تعادل خود را از دست داده و به جلو خم شود ولي در مورد پله هاي جلوي ساختمان كه معمولاً تعداد آن در حدود ۳ يا ۴ پله مي باشد مي توان از كف پله پهن تر نيز استفاده نمود.

حداقل عرض پله ساختمانهائي كه زياد بزرگ نبوده و از روي آن عبور و مرور دو طرفه انجام مي شود در حدود ۱۰۰ سانتيمتر در نظر گرفته مي شود زيرا بطوريكه مي دانيم عرض شانه يك نفر مرد در حدود ۶۰ سانتيمتر است(عرض شانه خانم ها كمتر مي باشد) و با توجه به اينكه اگر دو نفر بخواهند از نزديك يكديگر عبور نمايند ناخودآگاه قدري شانه خود را به سمت طرف مقابل كج مي نمايند، عرض ۱۰۰ سانتيمتر براي عبور دو نفر از كنار يكديگر كافي مي باشد ولي براي آپارتمانهاي چند طبقه كه شدت رفت و آمد زيادتر است عرض پله را در حود ۱۲۰ سانتيمتر و يا بيشتر در نظر مي گيرند. در مورد پله هاي كم رفت و آمد مانند پله هائي كه به بام ختم مي شوند و از آنها فقط براي برف روبي و يا سركشي به بام استفاده مي شود عرض ۵۵ تا ۶۰ سانتيمتر كافي مي باشد.

محاسبه پله

براي محاسبه پله ابتدا بايد فاصله كف طبقه پايين تا روي كف طبقه بالا را دقيقاً تعيين نمود. مثلاً فاصله كف طبقه پايين تا زير سقف ۲۵۰ سانتيمتر و كلفتي سقف را هم ۳۰ سانتيمتر به آن اضافه مي كنيم كه جمعاً ۳۱۰ سانتيمتر مي شود حال براي محاسبه مقدماتي بر حسب نوع استفاده پله ارتفاعي دلخواه براي پله در نظر مي گيريم مثلاً ۱۷ سانيتمتر از تقسيم ۳۱۰ بر ۱۷ تعداد پله به دست مي آيد كه ۱۸ عدد مي باشد و معلوم مي شودكه ارتفاع دقيق پله را بايد در حدود ۲/۱۷ سانتيمتر فرض كنيم تا ۱۸ عدد پله داشته باشيم آنگاه با توجه به اينكه ۱۸ ارتفاع ۱۷ كف پله  مي خواهد و اگر فرض كنيم اين پله U شكل باشد و ۹ عدد پله در گردش اول و ۹ عدد پله در گردش دوم لازم داريم و اگر كف پله را ۳۰ سانتيمتر فرض كنيم جمعاً فضايي به طول ۲۴۰ سانتيمتر براي ۹ عدد پله كه ۸ عدد كف پله مي شود، لازم داريم و با توجه به دو عدد پاگرد در ابتدا و انتهاي پله اگر طول هر كدام را ۲۰/۱ در نظر بگيريم جمعاً فضايي به طول ۸۰/۴ و عرض ۵/۲ متر براي ايجاد پله مورد نياز است. (۱۰ سانتيمتر براي چشم پله و ۱۲۰ سانتيمتر براي گردش اول و ۱۲۰ سانتيمتر براي گردش دوم)

براي خط كردن پله بعد از تعيين ارتفاع و كف پله معمولاً با تراز و متر پله را خط مي كنند براي اينكار ابتدا حدود عبور پله را زاويه اي ۳۰ تا ۳۵ درجه با افق تشكيل مي دهد روي ديوار مجاور آن با گچ سفيد مي كنند آنگاه محل اوليه پله را تعيين كرده و به وسيله قسمت شاقول تراز خط عمودي رسم مي نمايند آنگاه به اندازه ارتفاع پله روي اين خط با متر جدا كرده و به وسيله قسمت افقي تراز خطي به اين نقطه عمود نموده و به اندازه كف پله روي خط اخير با متر جدا مي كنند و بهمين ترتيب ادامه داده تا به پاگرد برسند. بايد توجه داشت كه معمولاً پهناي پاگرد مقدار تعيين قبلي به اضافه يك كف پله مي باشد.

در موقع نصف كف پله معمولاً در حدود ۲ يا ۳ ميليمتر به آن شيب مي دهند كه اين شيب شستشوي پله را راحت تر مي كند.